Język polski klasa 5d (indywidualne)

Na dzisiejszych dwóch lekcjach zajmiemy się zdaniami złożonymi.



Wtorek, 9 czerwca 2020

Temat: Tworzymy zdania złożone współrzędnie i podrzędnie (2 lekcje)


Na rozgrzewkę   - podręcznik str. 315.

Wskaż orzeczenia w podanych zdaniach. Zwróć uwagę na ilość 

orzeczeń w wypowiedzeniach 

oznaczonych literą A i  w tych oznaczonych literą B.

Przypomnienie

Zdanie złożone składa się z dwóch lub więcej zdań składowych.

W zdaniu złożonym jest tyle zdań składowych, ile orzeczeń. 


Rozróżniamy zdania złożone współrzędnie i zdania złożone podrzędnie

Przeczytaj Nową wiadomość  -  str. 315.

Łatwiej rozpoznać wypowiedzenie złożone współrzędnie. 

Po  pierwsze zdania mogą istnieć niezależnie od 

siebie. Łączą się one  za  pomocą  spójników 

współrzędności 

(np. i, oraz, ale, lecz, albo, lub, więc):

Kupię bilet (1) i pójdę do kina (2).

Kupię bilet (1), więc pójdę do kina (2).

Po drugie, oba wypowiedzenia mają jednakowy (współrzędny) układ. 

Na wykresie przedstawiamy je za pomocą dwóch

linii na jednym  poziomie –  dwa zdania są 

jednakowo ważne.

Kupię bilet (1) ...... pójdę do kina (2).

Wykonaj ćwicz. 2. str. 315. - w zeszycie

Przeczytaj Nową wiadomość - str. 316.

Zapamiętaj!

Kliknij, aby uruchomić podgląd

Poniższe dwa zdania pojedyncze:

(1) Kupię bilet.

(2) Pójdę do kina.

– mogą układać się w rozmaite nowe wypowiedzenia złożone, np.:

(A) Kiedy kupię bilet, pójdę do kina.

(B) Kupię bilet i pójdę do kina.

(C) Kupię bilet, więc pójdę do kina.

• złożone podrzędnie A,
• złożone współrzędnie. B C

Taki wykres pokazuje, że pierwsze zdanie jest podrzędne, a drugie – nadrzędne.

Pójdę do kina (zdanie nadrzędne) – samodzielny komunikat,

Kiedy kupię bilet (zdanie podrzędne) – spójnik (kiedy) 

powoduje, że takie wypowiedzenie nie może 

samodzielnie funkcjonować.

Zdanie podrzędne jest zawsze określeniem zdania nadrzędnego.

Kliknij, aby uruchomić podgląd

Wykonaj ćwicz. 5. str. 317.  (pierwsze dwa zdania) w zeszycie